अकोला न्युज नेटवर्क ब्यूरो दिनांक २० डिसेंबर :- Bahiram Yatra विदर्भ आणि महाराष्ट्रभर प्रसिद्ध असलेली श्री क्षेत्र बहिरम यात्रा आजपासून उत्साहात सुरू झाली आहे. बहिरमबुवांचे श्रद्धास्थान असलेल्या या तीर्थक्षेत्रावर लाखो भाविक दरवर्षी येतात. सहसा दीड महिना चालणारी ही यात्रा केवळ धार्मिक महत्त्वासाठीच नव्हे तर ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक परंपरेमुळेही विशेष ओळखली जाते.
Bahiram Yatra विधीवत पूजा आणि यात्रेचा शुभारंभ
यात्रेची सुरुवात बहिरमबुवांच्या मूर्तीला शेंदूर, दूध-दही, मध, लोण्याचा अभिषेक करून झाली. त्यानंतर मंदिरासमोरील यज्ञात होमहवन करून पूर्णाहुती देण्यात आली. शंखनादासह नारळ फोडत यात्रेला औपचारिक प्रारंभ करण्यात आला. भाविकांनी बहिरमबुवांच्या चरणी रोडग्याचा नैवेद्य अर्पण केला.
Bahiram Yatra बहिरम यात्रा: श्रद्धा आणि समर्पण
बहिरमबुवांच्या दर्शनासाठी विदर्भातीलच नव्हे तर संपूर्ण महाराष्ट्रभरातून भाविक येतात. यात्रा फेब्रुवारीच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत चालते. या काळात गुळ, रेवडी, लाह्या, फुटाणे आणि नारळ हा प्रसाद भाविकांमध्ये वितरित केला जातो. बहिरमबुवांचा आवडता नैवेद्य म्हणून लोणी, शेंदूर, आलू-वांग्याची भाजी आणि रोडगे अर्पण करण्याची परंपरा आहे.
आदिवासी बांधवांसाठी बहिरमबुवा विशेष श्रद्धास्थान आहे. पूर्वी ते गुळ-भाकरचा नैवेद्य चढवत आणि काही वेळा बोकडाचा बळी देण्याची प्रथा होती. मात्र, संत गाडगेबाबा आणि राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज यांच्या प्रबोधनामुळे ही प्रथा थांबली.
Bahiram Yatra बहिरम यात्रेचा ऐतिहासिक संदर्भ
बहिरमचा इतिहास अमरावती जिल्ह्यातील कौडिंण्यपूरशी जोडला जातो. पुराणकथेनुसार, भगवान श्रीकृष्ण आणि राजा रुख्मी यांच्यातील युद्धाच्या काळात बलराम यांच्या सैन्यात गवळ्यांचा समावेश होता. त्याच गवळ्यांनी बहिरम डोंगराच्या पायथ्याशी वस्ती केली, जी पुढे गवळी समाजाचे गाव म्हणून ओळखली जाऊ लागली.
भैरवनाथाची मूर्ती गवळ्यांच्या घरातील लोणी आणि शेंदूर अर्पण करण्याच्या परंपरेशी संबंधित आहे. ही परंपरा आजही टिकून आहे. त्यामुळे बहिरम यात्रा गवळी समाजासह सर्व भक्तांसाठी एक पवित्र उत्सव ठरतो.
Bahiram Yatra खवय्यांसाठी मेजवानी
बहिरम यात्रा खवय्यांसाठीही विशेष आकर्षण असते. हंडीतील मटण, वांग्याची भाजी आणि रोडगे ही येथील खासियत आहे. दूरदूरवरून आलेले भाविक चुलीवरची गरमागरम भाकर आणि ताजे जेवणाचा आस्वाद घेतात.
यात्रेच्या काळात मांसाहारी खानावळी भाविकांसाठी सुरू होतात. काही खवय्ये मित्रपरिवारासह राहुट्यांमध्ये सहभोजनाचे आयोजन करतात. शनिवार-रविवारी या मेजवानीसाठी लोक लांबचे अंतर पार करून बहिरमला पोहोचतात.
Bahiram Yatra सांस्कृतिक उत्सव आणि भक्तांची गर्दी
यात्रेच्या काळात बहिरमच्या मंदिर परिसरात जत्रेचे स्वरूप पाहायला मिळते. दुकानांच्या रांगा, खेळणी, खाद्यपदार्थ, धार्मिक वस्तू आणि विविध वस्त्रांचे स्टॉल्स भाविकांचे लक्ष वेधून घेतात.
या यात्रेला गवळी समाजासह सर्वच जाती-धर्माचे लोक एकत्र येतात. भाविकांमध्ये एकोपा आणि श्रद्धा यामुळे बहिरम यात्रा महाराष्ट्रातील धार्मिक आणि सांस्कृतिक एकतेचे प्रतीक ठरते.
Bahiram Yatra प्रशासनाची जबाबदारी
यात्रेच्या यशस्वी आयोजनासाठी स्थानिक प्रशासन आणि धार्मिक संस्थांमध्ये समन्वय दिसून येतो. भाविकांच्या सोयीसाठी पाणी, वीज, वाहतूक आणि सुरक्षा व्यवस्था मजबूत ठेवली जाते.
श्री क्षेत्र बहिरम यात्रा केवळ एक धार्मिक यात्रा नसून श्रद्धा, परंपरा, इतिहास आणि सांस्कृतिक उत्सव यांचे प्रतीक आहे. लाखो भाविकांच्या उपस्थितीत हा उत्सव भावनेचा, भक्तीचा आणि एकतेचा संदेश देतो. त्यामुळे ही यात्रा महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वारशाचा अविभाज्य भाग आहे.
