डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला येथे दरवर्षीप्रमाणे शिवार फेरीचे आयोजन करण्यात आले. यावर्षी 20 ते 22 सप्टेंबर दरम्यान ही शिवार फेरी आयोजित करण्यात आली होती. या फेरीमध्ये राज्याचे मान्यवर, आमदार, खासदार, तसेच बॉलिवूडचे प्रसिद्ध अभिनेते आमिर खान यांच्यासारख्या मोठ्या सेलिब्रिटींनाही बोलवण्यात आले होते. शेतकऱ्यांसाठी हा कार्यक्रम मोठ्या थाटामाटात पार पडला. मात्र, हे सर्व भव्य आयोजन केवळ बाहेरून बहरदार आणि आतून मात्र पूर्णपणे ढिसाळ असल्याचे चित्र दिसून आले.
शेतकऱ्यांना उपाशी पोटी घरी परतावे लागले
शिवार फेरीमध्ये सहभागी झालेल्या शेतकऱ्यांना यावर्षी विशेष अडचणींचा सामना करावा लागला. विद्यापीठात दरवर्षी शेतकऱ्यांना 10 रुपये शुल्क आकारून भोजन पास दिले जात होते. त्यात चहा-नाश्ताही समाविष्ट असे. मात्र, यावर्षी शेतकऱ्यांना कुठलीही सूचना न देता ही पद्धत बंद करण्यात आली. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी दिवसभर शिवार फेरी केली, परंतु उपाशी पोटीच घरी परतावे लागले.
शेतकऱ्यांनी जर आधीच कळवले असते की, यावर्षी भोजन आणि नाश्ता दिला जाणार नाही, तर त्यांनी घरून जेवणाचे डबे आणले असते. पण विद्यापीठाच्या व्यवस्थापनाने कोणतीही आधीची सूचना न दिल्यामुळे शेतकऱ्यांना अडचणींचा सामना करावा लागला. हा निष्काळजीपणाचा निर्णय शेतकऱ्यांना आर्थिक आणि मानसिक त्रास देणारा ठरला.
प्रचंड खर्च आणि राजकीय उपस्थिती
शिवार फेरीसाठी मोठमोठे मंडप उभारण्यात आले होते. राज्यातील मान्यवर मंत्री, जिल्ह्याचे आमदार आणि खासदार उपस्थित होते. बॉलिवूड अभिनेता आमिर खान यांची उपस्थिती हा या कार्यक्रमाचा आकर्षण बिंदू होता. या कार्यक्रमासाठी लाखो रुपये खर्च करण्यात आले, फेरीचे आयोजन धुमधडाक्यात पार पडले. मोठे पांडाल, आकर्षक सजावट आणि पाहुण्यांचे स्वागत करण्यात विद्यापीठाचे आयोजक व्यस्त होते.
परंतु, या भव्य आयोजनात शेतकऱ्यांची सोय मात्र दुय्यम ठरली. कार्यक्रमात सहभागी होणारे शेतकरी, ज्यांच्यासाठी ही शिवार फेरी आयोजित करण्यात आली होती, त्यांना पुरेशी सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आलेली नव्हती. शेतकऱ्यांचे प्रश्न ऐकण्यासाठी कोणीही वेळ काढला नाही, आणि त्यांना दिलासा देण्यासाठी देखील प्रयत्न झाले नाहीत.
शेतकऱ्यांचे दु:ख: कार्यक्रमाचा हेतू फक्त बाह्य प्रदर्शन
विद्यापीठाच्या या शिवार फेरीचे आयोजन केवळ बाह्य प्रदर्शनापुरते मर्यादित होते, अशी भावना शेतकऱ्यांमध्ये निर्माण झाली. त्यांच्यासाठी हे एक गंभीर धोरणात्मक अपयश ठरले. शेतकऱ्यांनी या शिवार फेरीमध्ये खूप अपेक्षा घेऊन सहभाग घेतला होता. त्यांना वाटले होते की, त्यांचे प्रश्न ऐकले जातील, त्यांना मार्गदर्शन मिळेल, आणि शेतीसाठी नव्या तंत्रज्ञानाची माहिती मिळेल. परंतु, त्याऐवजी त्यांनी निराशाजनक अनुभव घेतला.
शेतकऱ्यांना पुरेशा सोयी-सुविधा पुरवल्या गेल्या नाहीत, तर दुसरीकडे अतिथींच्या स्वागतासाठी विद्यापीठ व्यवस्थापन सर्वतोपरी प्रयत्न करत होते. पाहुण्यांना खुश करण्यासाठी सर्व यंत्रणा लागली होती, परंतु शेतकऱ्यांसाठी मात्र फक्त आश्वासनांची बडबड होती.
शेतकऱ्यांच्या प्रश्नांकडे दुर्लक्ष
विद्यापीठाच्या फेरीमध्ये शेतकऱ्यांच्या समस्यांवर कुठलीही ठोस चर्चा किंवा उपाय योजना झालेली नाही. शेतकऱ्यांनी येथील तंत्रज्ञान आणि नव्या संशोधनाची माहिती घेण्यासाठी मोठ्या अपेक्षांनी कार्यक्रमात भाग घेतला होता. परंतु, त्यांना फक्त आश्वासने आणि दिखाऊपणाचा अनुभव आला.
विद्यापीठाने शेती, पशुसंवर्धन, दुग्ध व्यवसाय, सेंद्रिय शेती अशा विविध क्षेत्रांमध्ये संशोधन केलेले असले तरी या संशोधनाचा प्रत्यक्ष उपयोग शेतकऱ्यांना कसा होईल, यावर फार कमी मार्गदर्शन झाले. शेतकऱ्यांना नव्या तंत्रज्ञानाच्या वापराचे महत्त्व समजावून सांगण्यासाठी जास्त वेळ दिला गेला असता तर कदाचित हा कार्यक्रम यशस्वी ठरला असता.
उपाययोजना आणि पुढील पावले
या शिवार फेरीत झालेल्या समस्यांवर विद्यापीठाने लक्ष देण्याची गरज आहे. शेतकऱ्यांसाठी अशा कार्यक्रमांचे आयोजन केवळ बाह्य प्रदर्शनासाठी नसावे, तर शेतकऱ्यांच्या खऱ्या गरजा लक्षात घेऊन त्यांना दिलासा देणारे असावे.
विद्यापीठाने पुढील वर्षासाठी शेतकऱ्यांच्या अपेक्षांना धरून नियोजन करणे आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांना पुरेशी माहिती, सोयीसुविधा, आणि तंत्रज्ञानाच्या वापराचे मार्गदर्शन मिळावे यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत. त्याचबरोबर, शेतकऱ्यांना भोजन आणि इतर आवश्यक सुविधांची पूर्व सूचना दिली पाहिजे, जेणेकरून त्यांना अशा अडचणींचा सामना करावा लागणार नाही.
