अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो
पुणे : राज्यातील गुणवंत शिक्षकांचा सन्मान करणाऱ्या ‘क्रांतिज्योती सावित्रीमाई फुले राज्य शिक्षक गुणगौरव पुरस्कार’ासाठी आता नव्या निकषांची अंमलबजावणी करण्यात आली आहे. समर्पित शिक्षकी सेवेला योग्य प्रतिष्ठा मिळावी यासाठी शालेय शिक्षण विभागाने हे निकष पुनःसंयोजित केले आहेत. शिक्षण विभागाने यासंबंधीचा सुधारित शासन निर्णय प्रसिद्ध केला असून, आता पुरस्कार प्रक्रियेत बदल होणार असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
शिक्षक पुरस्कारासाठी जुने आणि नवे निकष एकत्र
पूर्वी या पुरस्कारासाठी एकूण १७ निकष होते. यातील काही महत्त्वाचे निकष कायम ठेवले असून त्यात नव्याने काही सखोल आणि कार्यात्मक निकषांचा समावेश करण्यात आला आहे. यामध्ये शैक्षणिक अर्हता, विविध प्रशिक्षणांतील सहभाग, नवोपक्रम, संशोधनपर कार्य, आणि विद्यार्थ्यांच्या यशाचे प्रमाण अशा प्रकारच्या मोजमापांचा समावेश करण्यात आला आहे. यामुळे पुरस्कारासाठीच्या निवडीला अधिक वस्तुनिष्ठ आणि पारदर्शक स्वरूप मिळण्याची अपेक्षा आहे.
प्रशिक्षण, नवप्रकल्प व सामाजिक सहभागावर भर
नवीन निकषांमध्ये शिक्षकाने प्रशिक्षणात मार्गदर्शक किंवा सुलभक म्हणून दिलेले योगदान, शैक्षणिक उपक्रमांत सक्रिय सहभाग, शासनाच्या संकेतस्थळांवर डिजिटल शैक्षणिक साहित्य निर्मिती, शाळेतील विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक स्पर्धांतील सहभागाचे प्रमाण, तसेच समाजाकडून शाळेच्या उन्नतीसाठी मिळवलेले सहकार्य यांचा विशेष विचार केला जाणार आहे. शिक्षकाने त्यांच्या गावातील तरुणांना शिक्षक म्हणून तयार करण्यासाठी केलेले प्रोत्साहन देखील निकषांमध्ये समाविष्ट करण्यात आले आहे.
राष्ट्रीय शिक्षण धोरणाच्या अंमलबजावणीत सहभाग महत्त्वाचा
नवीन निकषांमध्ये राष्ट्रीय शिक्षण धोरण २०२० अंतर्गत करण्यात आलेल्या उपक्रमांत शिक्षकांचा सहभाग महत्त्वाचा मानला जाणार आहे. राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषदेच्या (SCERT) विविध अभ्यासक्रम, सर्वेक्षण, उपक्रम, प्रकल्पांतील योगदान आणि मागील पाच वर्षांतील गोपनीय अहवाल यावर देखील लक्ष केंद्रित केले जाणार आहे. यामुळे पुरस्कारासाठी खऱ्या अर्थाने शैक्षणिक बांधिलकी असलेल्या शिक्षकांची निवड होईल, अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे.
गेल्या निर्णयात केलेल्या बदलांचा आता पुढचा टप्पा
२८ जून २०२२ रोजी जाहीर झालेल्या शासन निर्णयाद्वारे या पुरस्काराचे नाव बदलण्यात आले होते. तेव्हाच काही निकष बदलण्यात आले होते. मात्र, आता तीन वर्षांनी, २०२५ मध्ये, या प्रक्रियेला नव्याने अंतिम रूप देण्यात आले आहे. यामध्ये सशक्त शैक्षणिक पायाभूत कार्य, शिक्षकाचे गाव, समाज, आणि विद्यार्थ्यांवरील सकारात्मक प्रभाव यावर भर देण्यात आला आहे. या बदलांमुळे प्रत्येक शिक्षकाला पुरस्कारासाठी फक्त गुणांवर नव्हे तर त्यांच्या कामगिरीच्या सर्वांगीण मूल्यांकनावर आधारित संधी मिळेल.
