अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो
मुंबई | महाराष्ट्रासाठी आणि खास करून छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या असंख्य भक्तांसाठी मोठी आनंदवार्ता! छत्रपतींच्या स्वराज्याच्या साक्षीदार असलेल्या तब्बल १२ ऐतिहासिक किल्ल्यांचा युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या यादीत समावेश करण्यात आला आहे. यामुळे या किल्ल्यांचे जागतिक पातळीवर ऐतिहासिक, सांस्कृतिक आणि सामरिक महत्त्व अधोरेखित झाले आहे.
🏰 कोणते किल्ले मिळाले गौरव?
UNESCOने ज्या किल्ल्यांचा World Heritage Site यादीत समावेश केला आहे, त्यामध्ये महाराष्ट्रातील ११ आणि तमिळनाडूतील १ असा एकूण १२ किल्ल्यांचा समावेश आहे. या यादीतील किल्ले म्हणजे – रायगड, राजगड, प्रतापगड, पन्हाळा, शिवनेरी, लोहगड, साल्हेर, सिंधुदुर्ग, विजयदुर्ग, सुवर्णदुर्ग, खांदेरी आणि तामिळनाडूमधील जिंजी.
🌐 ‘अद्वितीय वैश्विक मूल्य’ ठरले कारणीभूत
युनेस्कोच्या निर्णयात या किल्ल्यांच्या गनिमी काव्याच्या युद्धनीती, सह्याद्रीच्या डोंगररांगेत बांधलेले माची स्थापत्य, तसेच या दुर्गांचे सामरिक आणि सांस्कृतिक योगदान या सर्व गोष्टींचा मोठा वाटा होता. ही स्थळं Outstanding Universal Value (OUV) या निकषांवर १००% पात्र ठरली.
📢 मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांची घोषणा
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी ही आनंदवार्ता एक्स (Twitter) वरून शेअर करत लिहिले,
“माझ्या देशवासीयांसाठी, शिवभक्तांसाठी आणि महाराष्ट्रासाठी ही अभिमानाची घडामोड आहे. १२ शिवकालीन किल्ले UNESCOच्या जागतिक वारसा यादीत समाविष्ट झाले आहेत. हा क्षण केवळ भावनिक नाही, तर जागतिक पातळीवर शिवरायांचा सन्मान वाढवणारा आहे.”
🔍 मागच्या पडद्यामागील प्रयत्न
या ऐतिहासिक मान्यतेसाठी राज्य व केंद्र सरकारच्या अनेक विभागांनी सामूहिकपणे प्रयत्न केले. यामध्ये पुरातत्त्व विभागाचे संचालक डॉ. तेजस गर्गे, वास्तुविशारद डॉ. शिखा जैन, तसेच भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण आणि संस्कृती मंत्रालय यांचा मोलाचा वाटा आहे.
ऑक्टोबर २०२४ मध्ये ICOMOS तज्ज्ञ ह्वाजोंग ली यांनी या किल्ल्यांना भेट देऊन तपासणी केली होती. त्यानंतरच्या ९ महिन्यांत विस्तृत दस्तऐवजीकरण, तांत्रिक सादरीकरण आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील पाठपुरावा करण्यात आला.
🗣️ फडणवीस म्हणाले – “हा विजय सर्व शिवभक्तांचा”
मुख्यमंत्री म्हणाले,
“मी स्वतः विविध राजदूतांशी संवाद साधला. उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे, अजित पवार, मंत्री आशिष शेलार यांनीही यासाठी अथक मेहनत घेतली. UNESCOच्या महासंचालकांशी शेलारांनी थेट भेट घेऊन सादरीकरण केले. याचा परिणाम म्हणजे आज महाराष्ट्राला मिळालेला हा ऐतिहासिक सन्मान.”
🎯 आता पुढे काय?
UNESCOचा दर्जा मिळाल्याने या किल्ल्यांच्या संवर्धनासाठी जागतिक निधी उपलब्ध होऊ शकतो. यामुळे पर्यटनाच्या दृष्टीनेही महाराष्ट्राची ओळख अधिक व्यापक होणार आहे. शिवप्रेमींना अभिमान वाटावा अशी ही ऐतिहासिक कामगिरी, भविष्यातील अनेक पिढ्यांना प्रेरणा देणारी ठरेल, यात शंका नाही.
शिवरायांचे स्वराज्य केवळ महाराष्ट्रापुरते मर्यादित नाही, हे पुन्हा एकदा सिद्ध झाले आहे. त्यांचे सामर्थ्य, नियोजन, आणि दुर्ग रचना यांना आता जागतिक पातळीवर सन्मान मिळाला आहे. ही केवळ किल्ल्यांची मान्यता नाही, तर महाराजांच्या दूरदृष्टीचा जागतिक स्वीकार आहे.
