अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो
मुंबई | “गुणवत्तेशी कोणतीही तडजोड होणार नाही!” – देशाचे ५२वे सरन्यायाधीश भूषण गवई यांनी न्यायमूर्तींच्या नियुक्ती प्रक्रियेबाबत दिलेली ही ठाम ग्वाही सध्या चर्चेचा विषय ठरली आहे. मुंबई उच्च न्यायालयाच्या ऐतिहासिक सेंट्रल हॉलमध्ये बॉम्बे बार असोसिएशन आयोजित सत्कार सोहळ्यात ते बोलत होते.
न्यायव्यवस्थेत सर्वांसाठी जागा!
गवई म्हणाले की, “न्यायमूर्ती म्हणून शिफारस केलेल्या नावांमध्ये समाजाच्या सर्व घटकांचा समावेश असेल.” विविध जात, धर्म, लिंग आणि सामाजिक पार्श्वभूमीचे लोक न्यायासनावर पोहोचले पाहिजेत, हीच खरी लोकशाही आहे, असं ते म्हणाले. न्यायव्यवस्थेच्या कामकाजात कोणताही राजकीय अथवा बाह्य हस्तक्षेप खपवून घेतला जाणार नाही, असंही त्यांनी स्पष्ट केलं.
पारदर्शकतेचा मूलमंत्र
माजी सरन्यायाधीश संजीव खन्ना यांनी सुरू केलेल्या पारदर्शकतेच्या पावलांवर गवई पुढे जाण्याचा निर्धार व्यक्त केला. “कोलेजियम प्रणालीमध्ये विश्वास टिकवायचा असेल तर पारदर्शकता अनिवार्य आहे,” असं त्यांनी ठणकावून सांगितलं. न्यायाधीशांची नियुक्ती ही केवळ वरिष्ठतेवर आधारित नसून, त्यांच्या नीतिमूल्यांवर, क्षमतेवर आणि लोकहितासाठीच्या समर्पणावर आधारित असावी, असा स्पष्ट संकेतही त्यांनी दिला.
दीपंकर दत्तांच्या विधानाची अप्रत्यक्ष कबुली?
मागील आठवड्यात नागपूरमध्ये न्यायमूर्ती दीपंकर दत्ता यांनी “न्यायवृंदाच्या कामात हस्तक्षेप वाढतोय” अशी खळबळजनक टिप्पणी केली होती. यासंदर्भात गवई यांनी थेट उल्लेख न करता, “स्वतंत्र न्यायवृंद हा आमचा मूलाधार आहे, त्यावर कोणतीही झापड बसू देणार नाही,” असं म्हणत अप्रत्यक्षपणे त्या वक्तव्याला दुजोरा दिला.
🎤 ‘सेंट्रल हॉल’मध्ये ऐतिहासिक घोषणा
मुंबई उच्च न्यायालयाच्या सेंट्रल हॉलमध्ये जमलेली कायदेविषयक व्यक्तीमत्वं – न्यायमूर्ती, वकील, शिक्षणतज्ज्ञ आणि माजी न्या. यांसमोर गवईंचं हे भाषण ठरलं भविष्याच्या दिशेने टाकलेलं महत्त्वाचं पाऊल.
त्यांच्या भाषणात कुठेही राजकीय संकेत किंवा दबावाचं नामोनिशाण नव्हतं, हे विशेष लक्षवेधी ठरलं.
✊ ‘न्याय’ हा धर्म नाही, पण जबाबदारी आहे!
गवई म्हणाले, “न्याय करणं म्हणजे केवळ कायद्याचा पाठ घेतला नाही, तर ते मानवी मूल्यांवर आधारित असलं पाहिजे.” यामुळेच नियुक्ती करताना केवळ तांत्रिक पात्रता नाही, तर मूल्याधिष्ठित मनोवृत्ती महत्त्वाची आहे, असं त्यांनी स्पष्ट केलं.
📅 न्यायमूर्ती गवई यांच्या वाटचालीकडे लक्ष
देशात सामाजिक समावेश, पारदर्शकता आणि गुणवत्तेचा समान समन्वय साधणारे निर्णय घेणं आता न्यायमूर्ती गवईंसमोरचं मोठं आव्हान आहे. त्यांच्या कारकीर्दीत पारदर्शक निवड, जलद न्याय आणि न्यायालयीन स्वायत्ततेकडे अधिक गती मिळेल, अशी अपेक्षा व्यक्त होते आहे.
न्यायालय हे न्यायाचं मंदिर आहे, आणि ते मंदिर लोकशाहीच्या स्तंभांपैकी एक आहे. सरन्यायाधीश भूषण गवई यांची ही पारदर्शक आणि तडजोड न करणारी भूमिका ही भारतीय न्यायव्यवस्थेसाठी एक आश्वासक सुरुवात मानली जात आहे.
