अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो
नवी दिल्ली : भारतीय रेल्वेने प्रवाशांच्या सर्वात मोठ्या चिंतेला, म्हणजेच वेटिंग तिकिटाच्या अनिश्चिततेला, आता कायमचं थांबवण्याचा निर्णय घेतला आहे. रेल्वे बोर्डाने नवा नियम लागू केला असून, आता प्रत्येक ट्रेनच्या एकूण आसन क्षमतेच्या फक्त 25 टक्के तिकिटं वेटिंग लिस्टसाठी ठेवली जाणार आहेत. यामुळे तिकिटं कन्फर्म होण्याची शक्यता लक्षणीय वाढणार असून, ट्रेनमधील गर्दी आणि बेकायदेशीर प्रवाशांची घुसखोरी कमी होईल. हा नियम प्रवाशांना सुखकर आणि तणावमुक्त प्रवासाचा अनुभव देण्यासाठी गेमचेंजर ठरणार आहे. AC फर्स्ट क्लासपासून स्लीपर आणि चेअर कारपर्यंत सर्व श्रेणींना हा नियम लागू होणार आहे. चला, या नव्या नियमाची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
नव्या नियमाची वैशिष्ट्यं
रेल्वे बोर्डाच्या 20 जून 2025 रोजीच्या निर्णयानुसार, ट्रेनच्या प्रत्येक श्रेणीत (AC फर्स्ट क्लास, सेकंड AC, थर्ड AC, स्लीपर आणि चेअर कार) एकूण आसन क्षमतेच्या फक्त 25 टक्के तिकिटं वेटिंग लिस्टसाठी उपलब्ध असतील. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या ट्रेनमध्ये 800 आसनं असतील, तर फक्त 200 तिकिटं वेटिंग लिस्टवर बुक केली जाऊ शकतील. त्यानंतर त्या श्रेणीची तिकिटं बुकिंगसाठी बंद होणार. यामुळे वेटिंग लिस्ट लांबण्याची समस्या कमी होईल, आणि प्रवाशांना तिकिटं कन्फर्म होण्याची शक्यता वाढेल. हा नियम तात्काळ तिकिटं आणि विशेष कोट्यांना (जसं की, तत्काळ, आपत्कालीन कोटा) लागू होणार नाही, ज्यामुळे या योजनांचा लाभ कायम राहील.
आतापर्यंत काय होतं?
यापूर्वी वेटिंग तिकिटांच्या बुकिंगसाठी रेल्वेच्या वेगवेगळ्या झोनमध्ये वेगवेगळे नियम होते. सेंट्रल आणि वेस्टर्न रेल्वेमध्ये 40 टक्के तिकिटं वेटिंगसाठी ठेवली जायची, तर काही झोनमध्ये 700 पर्यंत वेटिंग तिकिटं बुक होत. जानेवारी 2013 मध्ये रेल्वेने एक सर्क्युलर जारी करून फर्स्ट AC साठी 30, सेकंड AC साठी 100, थर्ड AC साठी 300 आणि स्लीपरसाठी 400 वेटिंग तिकिटांची मर्यादा निश्चित केली होती. पण यामुळे ट्रेनमधील गर्दी आणि बेकायदेशीर प्रवासाची समस्या कायम होती. अनेकदा वेटिंग तिकिट असलेले प्रवासी आरक्षित डब्यात प्रवेश करायचे, ज्यामुळे कन्फर्म तिकिटं असलेल्या प्रवाशांना त्रास सहन करावा लागायचा.
नव्या नियमाचे फायदे
या नव्या नियमामुळे प्रवाशांना अनेक फायदे मिळणार आहेत. पहिला फायदा म्हणजे तिकिटं कन्फर्म होण्याची शक्यता वाढेल. 25 टक्के मर्यादेमुळे वेटिंग लिस्ट लहान राहील, आणि रद्द झालेली तिकिटं लवकर कन्फर्म होऊ शकतील. दुसरा फायदा म्हणजे ट्रेनमधील गर्दी कमी होईल. रेल्वे अधिकाऱ्यांचं म्हणणं आहे की, जास्त वेटिंग तिकिटांमुळे बेकायदेशीर प्रवाशांची घुसखोरी वाढते, पण आता ही समस्या कमी होईल. तिसरा फायदा म्हणजे प्रवास अधिक सुखकर आणि सुरक्षित होईल. “हा नियम प्रवाशांच्या सोयीसाठी आहे. यामुळे ट्रेनमधील व्यवस्था सुधारेल आणि प्रवाशांचा तणाव कमी होईल,” असं रेल्वे बोर्डाच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितलं.
प्रवाशांचा उत्साह
या नियमाची माहिती मिळताच प्रवाशांमध्ये उत्साहाचं वातावरण आहे. मुंबईतून दिल्लीला वारंवार प्रवास करणारे सॉफ्टवेअर इंजिनीअर राहुल शर्मा म्हणाले, “वेटिंग तिकिटामुळे नेहमीच तणाव व्हायचा. आता हा नियम आल्याने तिकिटं कन्फर्म होण्याची आशा वाढली आहे.” पुण्यातील एका व्यापारी, संजय पाटील यांनी सांगितलं, “ट्रेनमधील गर्दीमुळे सामानाची आणि सुरक्षेची चिंता वाटायची. हा नियम खरंच उपयुक्त आहे.” सोशल मीडियावरही प्रवाशांनी या नियमाचं स्वागत केलं आहे, आणि यामुळे रेल्वेची प्रतिमाही सुधारेल, असं मत व्यक्त होत आहे.
रेल्वेची कार्यक्षमता वाढणार
हा नियम लागू झाल्याने रेल्वेच्या तिकीट बुकिंग प्रणालीवरचा ताण कमी होईल, आणि तिकीट तपासणी कर्मचाऱ्यांना बेकायदेशीर प्रवाशांवर नियंत्रण ठेवणं सोपं जाईल. याशिवाय, रेल्वेने गेल्या काही वर्षांत डिजिटल बुकिंग, डायनॅमिक प्रायसिंग आणि तत्काळ तिकिटांच्या सुविधा वाढवल्या आहेत, ज्यामुळे प्रवाशांची सोय वाढली आहे. नव्या नियमामुळे रेल्वेची कार्यक्षमता आणि विश्वासार्हता आणखी वाढेल, असा अंदाज आहे.
