अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक २१ एप्रिल २०२५:-देशभरात नागरिकांचे आधार कार्ड हे एक अत्यावश्यक ओळखपत्र बनले आहे. शासकीय योजनांपासून ते खाजगी व्यवहारांपर्यंत जवळपास सर्वत्र आधार कार्ड आवश्यक असते. मात्र, अनेकदा आधार कार्डची झेरॉक्स देणे, तीवर सही करणे किंवा वैयक्तिक माहितीच्या सुरक्षेची चिंता वाटणे या गोष्टींमुळे नागरिक त्रस्त असायचे. पण आता या सर्व अडचणींवर उपाय मिळाला आहे.
भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण (UIDAI) ने एक नवे अपडेट दिले असून, आता आधार कार्डची झेरॉक्स देण्याची गरज नाही. UPI प्रमाणेच QR कोड स्कॅन करून आधार पडताळणी शक्य होणार आहे. ही प्रणाली संपूर्णपणे डिजिटल असून, अधिक सुरक्षित व सोयीची आहे.
ही नवी सेवा नेमकी काय आहे?
UIDAI ने आता QR कोड आधारित ई-केवायसी (e-KYC) सेवा सुरू केली आहे. यामध्ये नागरिकांना फिजिकल झेरॉक्स देण्याची गरज न पडता, केवळ QR कोड स्कॅन करून त्यांची ओळख पडताळणी होऊ शकते. ही सेवा मोबाईल किंवा टॅबवर उपलब्ध असलेल्या Aadhaar ऐप किंवा इतर अधिकृत अ‍ॅपद्वारे वापरता येईल.
सेवा कशी कार्य करते?
- QR कोड जनरेट करणे:
आधार कार्डावर एक QR कोड आधीपासूनच असतो. तो UIDAI द्वारे प्रमाणित केलेला असतो. - QR कोड स्कॅन करणे:
सेवा पुरवठादार (जसे की बँक, मोबाईल कंपनी, इ.) त्यांच्याकडील आधार स्कॅनर अ‍ॅपद्वारे QR कोड स्कॅन करतात. - ओळख पडताळणी:
QR कोड स्कॅन केल्यानंतर वापरकर्त्याची ओळख (नाव, फोटो, पत्ता इ.) लगेच समोर येते. ही माहिती थेट UIDAI च्या डेटाबेसमधून मिळते. - डेटा सुरक्षितता:
या प्रक्रियेत कोणतीही झेरॉक्स किंवा फिजिकल डॉक्युमेंट्सची देवाणघेवाण होत नाही, त्यामुळे डेटा चोरीचा धोका कमी होतो.
या सेवेमुळे काय फायदे होतील?
- कागदपत्रांची गरज नाही:
आता आधार कार्डची झेरॉक्स देण्याची गरज नाही. त्यामुळे फिजिकल दस्तऐवज हरवण्याचा किंवा गैरवापर होण्याचा धोका टळतो. - वेळ आणि खर्चात बचत:
झेरॉक्स काढणे, सही करणे, हे टाळल्याने नागरिकांचा वेळ व पैसा दोन्ही वाचेल. - डिजिटल इंडिया ला चालना:
सरकारच्या ‘डिजिटल इंडिया’ अभियानाला मोठा बळ मिळणार आहे. - डेटा प्रायव्हसी जपली जाईल:
नागरिकांची संपूर्ण माहिती केवळ QR कोड स्कॅनवर उपलब्ध होईल, त्यामुळे अनधिकृत माहितीचा वापर होणार नाही.
कोणत्या ठिकाणी वापरता येईल ही सेवा?
बँक खाती उघडताना
सिमकार्ड खरेदी करताना
शासकीय योजना जसे की पीएम किसान, उज्ज्वला योजना इत्यादींसाठी
गॅस कनेक्शन घेताना
शैक्षणिक संस्था व प्रवेश प्रक्रियेत
UIDAI चा अधिकृत प्रतिसाद:
UIDAI च्या अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केलं आहे की, “QR कोड स्कॅन द्वारे केवायसी ही संपूर्णपणे सुरक्षित, अचूक आणि वेगवान आहे. यामुळे नागरिकांची ओळख पटवणे सुलभ होईल व त्यांचा वेळ वाचेल. सर्व सेवा पुरवठादारांनी ही सुविधा लवकरात लवकर स्वीकारावी.”
नागरिकांची प्रतिक्रिया:
अनेक नागरिकांनी या नव्या सुविधेचे स्वागत केले आहे. एका ग्राहकाने सांगितले, “मला मोबाईल सिम खरेदी करताना 2 झेरॉक्स द्याव्या लागल्या होत्या, आता ही गरज नसेल हे ऐकून खूप आनंद झाला.”
महत्वाचे मुद्दे (Bullet Points):
आता आधार कार्डची झेरॉक्स देणे ऐच्छिक
QR कोड स्कॅन करून लगेच केवायसी
सेवा सुरक्षित, जलद व पारदर्शक
UPI प्रमाणेच डिजिटल सेवा
झेरॉक्समधून माहिती चोरीचा धोका नाही
