अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक २० एप्रिल २०२५:-अनेक शेतकरी बांधवांना आपल्या शेतामध्ये जाण्यासाठी रस्त्याची अडचण भासते. काही वेळा शेजाऱ्यांच्या जमिनीवरून वाट मागावी लागते, तर कधी खाजगी वाटांवरून जावे लागते. अशा वेळी शेतकऱ्यांना गैरसोयींचा सामना करावा लागतो आणि अनेकदा वादही उद्भवतात. मात्र आता सरकारने या समस्येवर उपाय शोधला आहे. शेतकरी आता गाव नकाशा ऑनलाईन पाहून, सरकारी जमिनीवरून शेताकडे जाणारा रस्ता मोफत मिळवू शकतात. हे सर्व काही ऑनलाईन आणि पारदर्शक पद्धतीने शक्य झाले आहे.
शेत रस्ता मिळवण्यासाठी ‘गाव नकाशा’ का महत्त्वाचा आहे?
गाव नकाशा म्हणजे एखाद्या गावातील प्रत्येक जमिनीचा आराखडा असतो. त्यामध्ये शेतीच्या जमिनी, रस्ते, ओढे, नाल्यांचे मार्ग, सरकारी जमीन (पडीक जमीन, गायरान जमीन इ.) हे सर्व स्पष्टपणे दर्शवलेले असते. हा नकाशा पाहून आपण आपल्या शेताकडे सरकारी जागेतून जाणारा मार्ग शोधू शकतो. त्यामुळे कुणालाही त्रास न देता अधिकृत शेत रस्ता मिळवता येतो.
ऑनलाईन गाव नकाशा कुठे आणि कसा पाहायचा?
राज्य सरकारांनी आपले जमीन अभिलेख (Land Records) ऑनलाईन केले आहेत. महाराष्ट्रातील शेतकरी [महाभूलेख (https://bhulekh.mahabhumi.gov.in/)] या पोर्टलवर जाऊन गाव नकाशा सहज पाहू शकतात. पुढील प्रमाणे प्रक्रिया करा:
- महाभूलेख वेबसाइटवर जा – https://bhulekh.mahabhumi.gov.in
- आपला जिल्हा, तालुका, गाव निवडा.
- “गाव नकाशा” किंवा “गावाचा डिजिटल नकाशा” या पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमच्या गावाचा नकाशा स्क्रीनवर दिसेल.
- नकाशावरून तुमच्या शेताचा आणि आजूबाजूच्या जागांचा अभ्यास करा.
शेत रस्ता मिळवण्यासाठी पुढील प्रक्रिया
जर नकाशावरून तुम्हाला शेताकडे जाण्यासाठी सरकारी जमीन उपलब्ध असल्याचे आढळले, तर पुढील टप्पे फॉलो करा:
- तहसीलदार किंवा ग्रामसेवक यांच्याशी संपर्क करा.
- गाव नकाशा आणि 7/12 उतारा सोबत जोडून अर्ज करा.
- शेताकडे जाणारा प्रस्तावित रस्ता दाखवा आणि रस्ता काढण्यासाठी विनंती करा.
- संबंधित अधिकारी स्थळ पाहणी करतील.
- जर सरकारी जमिनीवरून रस्ता शक्य असेल, तर अधिकृत मंजुरीनंतर तो रस्ता नोंदवला जाईल.
या योजनेचे फायदे काय आहेत?
शेतकऱ्यांना थेट शेत रस्त्याने जाता येते.
वादग्रस्त खाजगी वाटांपासून सुटका.
जमीन खरेदी-विक्री करताना अधिक विश्वासार्ह व्यवहार.
ट्रॅक्टर, बैलगाडी, वाहने यांना रस्ता मोकळा.
आपत्कालीन प्रसंगी त्वरित पोहोच शक्य.
सरकारी योजनांचा लाभ घेणे अधिक सोपे.
‘शेत रस्ता’ मिळवताना आवश्यक कागदपत्रे:
7/12 उतारा (सातबारा)
8अ उतारा
गाव नकाशा प्रत
आधार कार्ड
अर्जदाराचे फोटो
प्रस्तावित रस्त्याचा आराखडा (हाताने काढलेला चालतो)
पंचनामा (स्थळ पाहणी झाल्यास)
अर्जाची स्थिती कशी जाणून घ्यावी?
अर्ज सादर केल्यानंतर स्थानिक तलाठी, ग्रामसेवक, मंडल अधिकारी किंवा तहसील कार्यालयात अर्जाची स्थिती जाणून घेता येते. अनेक ठिकाणी ही माहिती ऑनलाईन पोर्टलवर देखील पाहता येते.
शेतकऱ्यांनी लक्षात ठेवावयाच्या काही बाबी:
गाव नकाशा पाहताना अचूक प्लॉट क्रमांक शोधा.
जर शेजारील जागा खाजगी असेल, तर मालकाची परवानगी आवश्यक.
सरकारी जागेवर रस्ता हवा असल्यास ती ‘गायरान’, ‘पडीक’, ‘रस्ता आरक्षित’ या प्रकारांत असावी.
अधिकृत मंजुरीशिवाय स्वतःहून रस्ता तयार करू नये.
शेती रस्त्यासाठी ऑनलाईन सुविधा म्हणजे डिजिटल भारताचे यश!
पूर्वी शेत रस्ता मिळवण्यासाठी वर्षानुवर्षे सरकारी दारात हेलपाटे मारावे लागत. पण आता डिजिटल भारत मोहिमेमुळे गाव नकाशे ऑनलाईन उपलब्ध झाले आहेत. यामुळे शेतकरी थेट घरबसल्या नकाशा पाहू शकतात आणि अधिकृत प्रक्रियेतून शेत रस्ता मिळवू शकतात. ही सुविधा म्हणजे ग्रामीण भागातील नागरिकांसाठी मोठे साधन आहे.
शेतात जाण्यासाठी रस्ता नसल्यास आता चिंता करू नका. ऑनलाईन गाव नकाशा पाहा, योग्य ते पुरावे जमा करा आणि अधिकृत मार्गाने मोफत शेत रस्ता मिळवा. सरकारच्या या सुविधेचा लाभ घ्या आणि आपल्या शेतीला विकासाच्या रस्त्यावर घ्या.
