अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक ८ मार्च २०२५:- भारतीय संस्कृतीत विवाह हा केवळ दोन व्यक्तींचा नाही, तर दोन कुटुंबांचा मिलन मानला जातो. मात्र, लग्न समारंभाचा खर्च वाढत चालल्याने पालकांसाठी तो मोठा आर्थिक बोजा ठरतो. लाखोंचा खर्च, समाजातील अपेक्षा आणि कर्जबाजारी होण्याची भीती यामुळे अनेक कुटुंबे अडचणीत सापडतात. याच समस्येवर उपाय म्हणून सामूहिक विवाह संकल्पना पुढे आली आहे.
विवाह खर्चाचा बोजा आणि पालकांची चिंता
मुलगा-मुलगी विवाह योग्य वयाची झाली की, त्यांच्या लग्नाची चिंता पालकांना सतावते. समाजाच्या मानकांनुसार मोठ्या थाटामाटात विवाह लावून द्यावा, ही अपेक्षा असते. मात्र, हा खर्च पूर्ण करण्यासाठी अनेक पालक कर्ज घेतात, उधारीवर पैसे खर्च करतात आणि नंतर त्याची परतफेड करताना आर्थिक अडचणीत सापडतात. यातच नातेवाईक नाराज होऊ नयेत म्हणून उधळपट्टी केली जाते, जी पुढे कुटुंबाच्या आर्थिक स्थैर्यावर परिणाम करते.
सामूहिक विवाह: एक सामाजिक परिवर्तन
वाढत्या विवाह खर्चावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी आणि आर्थिक संकट टाळण्यासाठी सामूहिक विवाह संकल्पना पुढे आली आहे. सामाजिक संस्थांच्या पुढाकारातून आयोजित या विवाह सोहळ्यांमध्ये एकाच ठिकाणी अनेक विवाह पार पडतात, त्यामुळे खर्चात मोठी बचत होते. यामुळे केवळ पालकांना आर्थिक दिलासा मिळत नाही, तर नवविवाहित जोडप्यांनाही मदतीचा हात मिळतो.
शुभमंगल विवाह सोहळा योजना: आर्थिक मदतीचा आधार
महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक व न्याय विभागाच्या शुभमंगल विवाह सोहळा योजनेअंतर्गत पात्र जोडप्यांना आर्थिक सहाय्य दिले जाते. या योजनेतून –प्रत्येकी ₹२०,०००/- अनुदान नवविवाहित जोडप्यांना दिले जाते.विवाह सोहळ्याचे आयोजन करणाऱ्या नोंदणीकृत सामाजिक संस्थेला ₹४,०००/- अनुदान दिले जाते.यामुळे पालकांना मोठा दिलासा मिळतो आणि विवाहासोबत आर्थिक स्थैर्याची सुरुवात करता येते.
सामूहिक विवाहाचे फायदे
1. विवाह खर्चात मोठी बचत: व्यक्तिगत विवाह सोहळ्यांवर लाखो रुपये खर्च होतो. सामूहिक विवाहामुळे हा खर्च टाळता येतो.
2. कर्जबाजारी होण्यापासून संरक्षण: उधार-उसनवारी टाळून आर्थिक शिस्त राखता येते.
3. सरकारी अनुदानाचा लाभ: शुभमंगल योजना अंतर्गत आर्थिक मदत मिळते.
4. सामाजिक बंधुभाव वाढतो: एकत्र विवाह झाल्याने समाजात एकात्मता वाढते.
5. अनावश्यक दिखाऊपणा कमी होतो: अनावश्यक खर्च, फाजील थाटामाट आणि सामाजिक अपेक्षांमुळे होणारा ताण कमी होतो.
पालकांनी आर्थिक समृद्धीसाठी हा मार्ग निवडावा
आजच्या काळात पैशांचे व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आपल्या मुला-मुलींच्या भविष्यासाठी पैसा शिल्लक ठेवणे, त्यांना शिक्षण किंवा घरखरेदीसाठी मदत करणे हे अधिक फायदेशीर ठरते. त्यामुळे पालकांनी विवाहासाठी अनावश्यक खर्च टाळून सामूहिक विवाहासारखा पर्याय स्वीकारावा.
सामूहिक विवाह हा केवळ आर्थिक दृष्टिकोनातून नव्हे, तर सामाजिक आणि मानसिक समाधानाचा मार्ग देखील आहे. सरकारच्या योजनांचा लाभ घेतल्यास विवाहाचा मोठा आर्थिक बोजा कमी होऊ शकतो. त्यामुळे पालकांनी कर्जबाजारी होण्याऐवजी सामूहिक विवाहाचा पर्याय निवडून आर्थिक स्थैर्याचा निर्णय घ्यावा.
