अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक १३ फेब्रुवारी २०२५:- ऑनलाइन पेमेंट व्यवहार वाढत असताना अनेकदा चुकून चुकीच्या आयडीवर पैसे ट्रान्सफर होतात. अशी चूक घडल्यावर घाबरून न जाता योग्य उपाययोजना केल्यास पैसे परत मिळवता येऊ शकतात. UPI (Google Pay, PhonePe, Paytm), नेट बँकिंग किंवा इतर डिजिटल पेमेंट्सद्वारे चुकून पैसे दुसऱ्या खात्यात गेले असतील, तर खालील उपाय तुम्हाला मदत करू शकतात.
१) पैसे चुकीच्या आयडीवर गेले हे कसे ओळखाल?
पेमेंट झाल्याचा मेसेज: जर तुम्हाला पेमेंट यशस्वी झाल्याचा मेसेज आला असेल, तर त्यात ट्रान्सझॅक्शन आयडी आणि व्यवहाराची माहिती असेल.
UPI किंवा बँक स्टेटमेंट तपासा: संबंधित व्यवहाराची नोंद तुमच्या बँक स्टेटमेंट किंवा UPI अ‍ॅपच्या हिस्ट्रीमध्ये असेल.
प्राप्तकर्त्याचा तपशील पहा: चुकीच्या व्यक्तीला पैसे गेले असतील, तर त्या व्यक्तीचे नाव किंवा खात्याचा काही भाग तुम्हाला दिसेल.
२) चुकीच्या व्यक्तीला पैसे गेले तर काय करावे?
ताबडतोब पावले उचलण्याचे महत्त्व
पेमेंट एकदा यशस्वी झाले की, तुमची बँक किंवा पेमेंट अ‍ॅप थेट पैसे परत करू शकत नाही. मात्र, काही तांत्रिक आणि कायदेशीर उपाय करून ते मिळवण्याची संधी असते.
(१) संबंधित व्यक्तीशी संपर्क साधा
जर पैसे चुकीच्या व्यक्तीच्या खात्यात गेले असतील आणि तुम्हाला त्याचा संपर्क मिळत असेल, तर थेट त्याच्याशी बोलून पैसे परत करण्याची विनंती करा. अनेकदा लोक प्रामाणिकपणे पैसे परत करतात.
(२) आपल्या बँकेशी त्वरित संपर्क साधा
तुमच्या बँकेच्या कस्टमर केअरला लगेच कॉल करा.
त्यांना ट्रान्सझॅक्शन आयडी आणि तारीख द्या.
बँक Mistaken Transaction Request म्हणून तक्रार नोंदवते.
(३) UPI अ‍ॅप किंवा पेमेंट गेटवेच्या सपोर्टला कळवा
जर तुम्ही Google Pay, PhonePe, Paytm किंवा इतर UPI अ‍ॅपद्वारे पेमेंट केले असेल, तर त्याच्या सपोर्ट टीमशी संपर्क साधा.
अ‍ॅपच्या ‘Help’ किंवा ‘Support’ सेक्शनमध्ये जाऊन तक्रार नोंदवा.
संबंधित ट्रान्सझॅक्शनची माहिती द्या.
UPI नियमांनुसार, चुकीच्या व्यवहारांची चौकशी केली जाते.
३) पैसे परत मिळवण्यासाठी कायदेशीर उपाय
(१) बँकिंग ओंबुड्समनकडे तक्रार करा
जर बँकेने मदत केली नाही, तर तुम्ही RBI (रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया) च्या बँकिंग ओंबुड्समनकडे तक्रार करू शकता.
RBI च्या https://cms.rbi.org.in/ या वेबसाइटवर तक्रार नोंदवता येते.
(२) सायबर क्राइम किंवा पोलिस ठाण्यात तक्रार करा
जर चुकीच्या व्यक्तीने पैसे परत करण्यास नकार दिला आणि फसवणूक झाल्यासारखे वाटत असेल, तर सायबर क्राइम पोर्टल (https://cybercrime.gov.in/) किंवा जवळच्या पोलिस ठाण्यात तक्रार करा.
(३) कोर्टात दावा दाखल करा
जर मोठ्या रकमेचा व्यवहार असेल आणि तुम्हाला बँक किंवा सायबर क्राइमकडून योग्य प्रतिसाद मिळत नसेल, तर कायदेशीर मार्ग अवलंबून कोर्टात दावा दाखल करता येईल.
४) अशी चूक टाळण्यासाठी हे करा!
(१) पेमेंटपूर्वी खात्याचा तपशील दोनदा तपासा
UPI किंवा बँक खात्याचा अचूक क्रमांक आणि नाव तपासा.
नवीन पेमेंट करण्याआधी ₹१ चा चाचणी व्यवहार करून खात्री करा.
(२) ‘Beneficiary Save’ फिचरचा वापर करा
वारंवार पैसे ट्रान्सफर करत असल्यास, खातेदाराचा तपशील बँक अ‍ॅपमध्ये सेव्ह करून ठेवा.
यामुळे चुकून चुकीच्या आयडीवर पैसे जाण्याचा धोका कमी होतो.
(३) सतत फसवणुकीबाबत जागरूक राहा
अनोळखी UPI ID किंवा QR कोड स्कॅन करण्यापूर्वी योग्य तपासणी करा.
अनोळखी नंबरवरून आलेल्या पेमेंट रिक्वेस्टला प्रतिसाद देऊ नका.
चुकीच्या खात्यात गेलेले पैसे परत मिळू शकतात!
जर तुम्ही योग्य वेळी योग्य पावले उचललीत, तर पैसे परत मिळवण्याची संधी असते. बँक, UPI अ‍ॅप सपोर्ट, बँकिंग ओंबुड्समन आणि कायदेशीर पर्याय यांचा योग्य उपयोग करून तुम्ही तुमचे नुकसान टाळू शकता. भविष्यात अशा चुका टाळण्यासाठी पेमेंटपूर्वी खात्याचा तपशील बारकाईने तपासण्याची सवय लावून घ्या!
