अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक १२ फेब्रुवारी २०२५:-‘महालक्ष्मी सरस’ या उपक्रमाच्या माध्यमातून महाराष्ट्रातील महिलांना आर्थिक स्वावलंबनाच्या दिशेने मोठी चाल देण्यात येत आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी नुकतीच एक महत्वाची घोषणा केली आहे की, राज्यातील २५ लाख महिलांना ‘लखपती दीदी’ बनवण्याचा संकल्प सरकारने केला आहे. सध्या राज्यात १८ लाख ‘लखपती दीदी’ आहेत, आणि येत्या मार्चपर्यंत हा आकडा २५ लाखांपर्यंत पोहोचवण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी ‘महालक्ष्मी सरस’
महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी ‘महालक्ष्मी सरस’ हा उपक्रम अत्यंत लोकप्रिय ठरला आहे. राज्यभरातील महिला
बचत गटांना हक्काचे विक्रीचे साधन उपलब्ध व्हावे यासाठी सरकारने मोठे पाऊल उचलले आहे. याअंतर्गत, दहा जिल्ह्यांमध्ये प्रायोगिक तत्त्वावर दहा मॉल्स तयार करण्यात येणार आहेत. हे मॉल्स ‘उमेद मॉल’ या नावाने ओळखले जातील. यामुळे ग्रामीण भागातील महिला बचत गटांना त्यांच्या उत्पादनांची थेट विक्री करण्याची संधी मिळेल, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढण्यास मदत होईल.
उमेद मॉल्सचा टप्प्याटप्प्याने विस्तार
राज्यातील दहा जिल्ह्यांमध्ये सुरू होणाऱ्या उमेद मॉल्सचा टप्प्याटप्प्याने संपूर्ण राज्यात विस्तार करण्यात येणार आहे. या मॉल्सच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील हस्तकला, कृषी प्रक्रिया, गृहउद्योग इत्यादींच्या उत्पादनांना मोठा बाजारपेठ मिळेल. महिलांना त्यांच्या उत्पादनांची योग्य किंमत मिळवून देण्यासाठी सरकार विविध प्रशिक्षण कार्यक्रम, मार्केटिंग तंत्रज्ञान आणि लोन स्कीम्स उपलब्ध करून देणार आहे.
एक कोटी ‘लखपती दीदी’ करण्याचा संकल्प
मुख्यमंत्री फडणवीसांनी यावेळी एक महत्त्वाकांक्षी घोषणा करत सांगितले की, आगामी काळात राज्यात एक कोटी महिलांना ‘लखपती दीदी’ बनवण्याचा संकल्प सरकारने केला आहे. यासाठी महिला बचत गटांना आर्थिक सहाय्य, प्रशिक्षण, आणि बाजारपेठ उपलब्ध करून देणे या गोष्टींवर भर दिला जाणार आहे. स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी विशेष योजनांची आखणी करण्यात येत आहे.
महिलांना मिळणार बळकटीकरणाचा नवा मार्ग
‘लखपती दीदी’ उपक्रमामुळे राज्यातील महिला आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होऊन स्वावलंबनाच्या मार्गावर वाटचाल करतील. या उपक्रमामुळे महिलांना केवळ आर्थिक लाभच नव्हे, तर समाजात नवा आत्मविश्वास मिळेल. महिलांचे नेतृत्व वाढेल, आणि ते तसेच समाजाच्या आर्थिक उन्नतीत मोलाची भूमिका बजावतील.
उपक्रमाची प्रभावी अंमलबजावणी
या उपक्रमाची प्रभावी अंमलबजावणी करण्यासाठी राज्य सरकार, स्थानिक स्वराज्य संस्था, आणि एनजीओज एकत्रितपणे काम करणार आहेत. महिला आर्थिक विकास महामंडळ (MAVIM) सारख्या संस्थांच्या माध्यमातून महिलांना प्रशिक्षण, कर्ज सहाय्य, आणि बाजारपेठेची माहिती दिली जाईल. यामुळे महिलांना त्यांच्या व्यवसाय वाढवण्यासाठी आवश्यक साधने उपलब्ध होतील.
‘लखपती दीदी’ उपक्रमाचा समाजावर होणारा परिणाम
- आर्थिक स्वावलंबन: महिलांचे उत्पन्न वाढल्यामुळे त्यांचे आर्थिक स्वावलंबन सुनिश्चित होईल.
- कुटुंबाची आर्थिक स्थिती सुधारेल: महिलांच्या वाढत्या उत्पन्नामुळे संपूर्ण कुटुंबाच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होईल.
- ग्रामीण उद्योगांना चालना: ग्रामीण भागातील लघुउद्योगांना नवीन बाजारपेठ मिळेल.
- समाजात महिलांचे स्थान बळकट: महिलांचे समाजातील स्थान अधिक मजबूत होईल आणि त्यांना निर्णयप्रक्रियेत अधिक सहभाग मिळेल.
महिलांसाठी उपलब्ध असलेल्या योजना
‘लखपती दीदी’ उपक्रमाव्यतिरिक्त, राज्य सरकारकडून महिलांसाठी विविध योजना राबवण्यात येत आहेत, जसे की:
- महिला बचत गटांना सूक्ष्म कर्ज योजना
- उद्योग प्रशिक्षण कार्यक्रम
- महिला उद्योजकांसाठी अनुदान योजना
- हस्तकला आणि कौशल्य विकास प्रशिक्षण
राज्य सरकारचे पाऊल पुढे
मुख्यमंत्री फडणवीसांनी सांगितले की, महिलांच्या आर्थिक विकासासाठी सरकार कटिबद्ध आहे. ‘लखपती दीदी’ उपक्रम हे त्याचेच उदाहरण आहे. यामुळे महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करून समाजात समानता निर्माण केली जाईल. तसेच, महिलांच्या नेतृत्वाखालील विविध उद्योगांना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्थान मिळवून देण्याचा सरकारचा उद्देश आहे.
निष्कर्ष
‘लखपती दीदी’ उपक्रमामुळे महाराष्ट्रातील महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळेल आणि त्यांचा आत्मविश्वास वाढेल. या उपक्रमामुळे राज्यातील महिलांचे योगदान केवळ घरापुरते मर्यादित न राहता, ते समाजाच्या आणि राज्याच्या आर्थिक प्रगतीत मोलाचे ठरेल. मुख्यमंत्री फडणवीसांनी केलेल्या या घोषणेमुळे महिलांमध्ये नवा उत्साह आणि उर्मी निर्माण झाली आहे. येत्या काही वर्षांत महिला सशक्तीकरणाच्या क्षेत्रात महाराष्ट्र राज्य आदर्श ठरू शकते.
