श्रीनगरमधील नौगाम पोलीस ठाण्यात शुक्रवारी रात्री झालेल्या भीषण स्फोटाने जम्मू आणि काश्मीर पुन्हा एकदा हादरले. रात्री उशिराच्या सुमारास अचानक झालेल्या या मोठ्या स्फोटात नऊ जणांचा मृत्यू झाला असून एकोणतीस जण जखमी झाले आहेत. जखमींपैकी पाच जणांची प्रकृती गंभीर असल्याची माहिती मिळते. स्फोटाची तीव्रता एवढी मोठी होती की काही क्षणांत संपूर्ण पोलीस ठाण्याच्या परिसराला आग लागली आणि धुराचे प्रचंड ढग आकाशात उठले.
हा स्फोट अत्यंत धोकादायक स्वरूपाचा होता. कारण, पोलीस ठाण्यात जप्त करण्यात आलेली सुमारे ३५० किलो स्फोटक रसायने साठवलेली होती. हीच रसायने स्फोटाचा मुख्य भाग ठरली. स्फोटाच्या ठिकाणी पोलीस, फॉरेन्सिक तज्ज्ञ आणि तपास पथकातील इतर कर्मचारी उपस्थित होते. त्यामुळे मृतांमध्ये आणि जखमींमध्ये बहुतांश फॉरेन्सिक तज्ज्ञ आणि पोलीस कर्मचारी असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
स्फोट कसा झाला? दोन मुख्य शक्यता
या स्फोटाचे नेमके कारण अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. तरीही वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी प्राथमिक तपासात दोन शक्यता व्यक्त केल्या आहेत.
१) अपघाती स्फोटाची शक्यता
अधिकाऱ्यांच्या माहितीनुसार, न्यायदंडाधिकाऱ्यांच्या उपस्थितीत अमोनियम नायट्रेट सील करण्याची प्रक्रिया सुरू होती. या प्रक्रियेदरम्यान काही घातक रासायनिक अभिक्रिया होऊन अपघाताने स्फोट झाल्याची शक्यता तपासात आहे. अमोनियम नायट्रेट हे स्वतःमध्ये अत्यंत संवेदनशील आणि धोकादायक रसायन आहे. चुकीच्या हाताळणीमुळे मोठ्या प्रमाणात स्फोट होऊ शकतो.
२) दहशतवादी कटाची शक्यता
तपास टीम ‘व्हाईट-कॉलर’ दहशतवादी मॉड्यूलकडून जप्त केलेल्या स्फोटकांच्या नमुन्यांची तपासणी करत होती. हेच मॉड्यूल दिल्लीतील अलीकडील कार स्फोटाशी संबंधित असल्याचा संशय सुरक्षा यंत्रणांनी आधीच व्यक्त केला होता. त्यामुळे हा स्फोट अपघात नव्हता, तर आतून आखलेला एक दहशतवादी कट तर नाही, याचाही शोध तपास अधिकारी घेत आहेत.
तपास अधिकारी जप्त केलेल्या गाडीत आयईडी बसवण्यात आला होता का याचाही वेगळा तपास करत आहेत.
स्फोटानंतर पोलिस ठाण्यात भीषण आग
स्फोट होताच पूर्ण इमारत हादरली. काही क्षणांतच पोलीस ठाण्याला आग लागली आणि ज्वाळा इमारतीच्या सर्व मजल्यांवर पसरल्या. बचाव पथके घटनास्थळी पोहोचेपर्यंत परिसरात धूर आणि ज्वाळांचे प्रचंड लोट उठत होते. अग्निशमन दलाला आग विझवण्यासाठी अनेक तास मेहनत घ्यावी लागली.
स्थानिकांनी सांगितले की, स्फोटाचा आवाज अनेक किलोमीटरपर्यंत ऐकू गेला आणि आसपासच्या भागात दगडाचे तुकडे व लोखंडी साहित्य उडून पडले.
दहशतवादी मॉड्यूलविरोधातील मूळ एफआयआर याच पोलीस ठाण्यात
नौगाम पोलीस ठाण्यातच संबंधित दहशतवादी मॉड्यूलविरोधातील मूळ गुन्हा नोंदवला गेला होता. त्यामुळे या ठिकाणी मोठ्या प्रमाणात पुरावे, रसायने आणि स्फोटक साहित्य ठेवण्यात आले होते. फॉरेन्सिक टीम हे सर्व साहित्य तपासत असताना हा स्फोट झाला.
फरिदाबादमध्ये अटक केलेल्या डॉ. मुझम्मिल शकील गनई या संशयित दहशतवाद्याच्या भाड्याच्या घरातून तब्बल ३५० किलो स्फोटक रसायने जप्त करण्यात आली होती. त्यातील बहुतेक साहित्य नौगाम पोलीस ठाण्यात सुरक्षित ठेवण्यात आले होते.
जखमींची लष्करी रुग्णालयात तातडीने हलवणूक
स्फोटात गंभीर जखमी झालेल्या पोलिस आणि फॉरेन्सिक कर्मचार्‍यांना भारतीय लष्कराच्या रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे. अनेक जखमींची प्रकृती चिंताजनक असून वैद्यकीय टीम त्यांच्यावर उपचार करत आहे.
परिसर सील; स्निफर डॉग्सद्वारे तपास
स्फोटानंतर सुरक्षा दलांनी तत्काळ परिसर सील केला.
स्निफर डॉग्स, बम डिफ्यूजल स्क्वॉड, फॉरेन्सिक टीम आणि राष्ट्रीय सुरक्षा दलांनी संयुक्तरीत्या जागोजागी तपास सुरू केला आहे.
स्फोटामुळे परिसरातील अनेक घरे, दुकाने आणि वाहनेही नुकसानग्रस्त झाली आहेत.
दिल्लीतील स्फोटाशी संबंध?
चार दिवसांपूर्वी दिल्लीतील कार स्फोटाने देश हादरला होता. त्या घटनेशी संबंधित दहशतवादी मॉड्यूलचं जाळं उलगडताना मोठा साठा जप्त झाला होता. त्यामुळे या दोन घटनांमध्ये संबंधित धागे सापडू शकतात, असा अंदाज सुरक्षा तज्ज्ञांनी वर्तवला आहे.
तपास वेगात; केंद्राकडून लक्ष
ही घटना अत्यंत गंभीर स्वरूपाची असल्याने केंद्र सरकार, राष्ट्रीय तपास यंत्रणा आणि जम्मू-कश्मीर प्रशासन संपूर्ण प्रकरणावर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत. स्फोटाची खरी कारणमीमांसा, दहशतवादी अँगल, स्फोटकांचा अचूक स्रोत आणि सुरक्षेतील त्रुटी हे सर्व मुद्दे प्राथमिक तपासाचा भाग आहेत.
ही घटना कश्मीरमधील सुरक्षा स्थितीबाबत नवे प्रश्न निर्माण करते. पोलीस ठाण्यासारख्या अत्यंत सुरक्षित स्थळी इतक्या मोठ्या प्रमाणात स्फोटक साठा ठेवणे आणि त्या वेळी झालेला स्फोट या दोन्ही गोष्टी गंभीर आहेत. तपासातून पुढील मोठे धागेदोरे मिळतील अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे.
