अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो
नवी दिल्ली : देशाच्या सर्वोच्च गुप्तचर संस्थेच्या (RAW – Research and Analysis Wing) प्रमुखपदी आता 1989 बॅचचे अनुभवी आणि मिशन-होल्डर आयपीएस अधिकारी पराग जैन यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे. त्यांचा कार्यकाळ दोन वर्षांचा असणार असून, 1 जुलै 2025 रोजी ते आपला पदभार स्वीकारतील.
सध्याचे प्रमुख रवी सिन्हा यांचा कार्यकाळ 30 जूनला संपत आहे आणि त्यांच्या जागी केंद्र सरकारने अत्यंत विश्वासू अधिकाऱ्याला पसंती दिली आहे. ही नियुक्ती केंद्र सरकारच्या मंत्रिमंडळ समितीच्या मंजुरीनंतर झाली आहे.
गुप्त मिशन्समधून उभा राहिलेला नेता
पराग जैन हे नाव फारसे लोकांना माहिती नसलं तरी गुप्तचर यंत्रणेत ते अनेक वर्षांपासून महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत. पंजाब कॅडरचे अधिकारी असलेले जैन हे RAW चे माजी प्रमुख सामंत गोयल यांचे जवळचे सहकारी मानले जातात.
काश्मीरमधून कलम 370 हटवण्याच्या निर्णायक टप्प्यावर जैन यांनी केंद्र सरकारसाठी विश्लेषणात्मक आणि यंत्रणात्मक पाठबळ पुरवले होते. एवढंच नव्हे तर बालाकोट एअर स्ट्राईक दरम्यान त्यांच्या टीमने मिळवलेली माहिती निर्णायक ठरली होती, असं गुप्तचर क्षेत्रातील जाणकार सांगतात.
ऑपरेशन सिंदूर: पाकिस्तानमधील दहशतवाद्यांच्या मुसक्या आवळणारे मिशन
‘RAW’ अंतर्गत एक अत्यंत संवेदनशील विभाग म्हणजे एव्हिएशन रिसर्च सेंटर – या विभागाचे नेतृत्व पराग जैन यांच्याकडे होते. त्यांच्या कार्यकाळात ‘ऑपरेशन सिंदूर’ हे अत्यंत गोपनीय मिशन पार पडलं. या मिशन अंतर्गत पाकिस्तानमधील अनेक दहशतवादी तळांची माहिती मिळवून दिली, ज्यावर नंतर संरक्षण दलांनी यशस्वी कारवाई केली.
ही माहिती केवळ तांत्रिकच नव्हती, तर मानव गुप्तचर (HUMINT) नेटवर्क तयार करून मिळवण्यात आली होती. त्यामुळे जैन यांना ‘फिल्ड मॅन’ म्हणणं चुकीचं ठरणार नाही.
‘RAW’ला दिशा देणारं नवं नेतृत्व
सध्या भारताला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर अनेक सुरक्षाविषयक आव्हानांना सामोरे जावे लागत आहे. चीनच्या सीमेवरील घडामोडी असोत, की दक्षिण आशियातील राजकीय उलथापालथ – अशा स्थितीत गुप्तचर यंत्रणेचे प्रभावी आणि अनुभवी नेतृत्व गरजेचे आहे.
पराग जैन यांच्याकडे याआधीचे अनुभव, कार्यशैली, आणि मिशनमधील यश पाहता, त्यांच्या नेतृत्वाखाली RAW नव्या जोमाने पुढे जाण्याची अपेक्षा आहे. विशेषतः डिजिटल जासूसी, सायबर गुप्तचर, आणि अतिरेक्यांविरोधात तंत्राधारित माहिती मिळवण्याचे क्षेत्र अधिक सक्षम करण्यावर त्यांचा भर राहील, असं सूत्रांकडून कळतं.
काय होती निवड प्रक्रिया?
गोपनीयतेच्या पातळ्यांवर काम करणाऱ्या RAW च्या प्रमुख पदासाठी मूल्यांकन फारच गुप्तपणे केलं जातं. पराग जैन यांच्या नावावर अंतिम निर्णय घेताना त्यांच्या मिशन-आधारित यशस्वी ट्रॅक रेकॉर्डचा सर्वाधिक विचार करण्यात आला. त्यांची शिस्तबद्धता, निर्णयक्षमता आणि सत्तेपासून दूर राहून काम करणं यामुळेच त्यांचं नाव शेवटी पुढे आलं.
सुरक्षेचा नवा चेहरा
2025-27 या काळात भारतासाठी बाह्य सुरक्षा आणि रणनीती पातळीवर अनेक महत्त्वाचे निर्णय अपेक्षित आहेत. अशा वेळी सशक्त गुप्तचर नेतृत्व ही देशासाठी मोलाची गरज ठरणार आहे. पराग जैन हे ‘Low Profile, High Impact’ अधिकारी म्हणून ओळखले जातात. आता देशाच्या सर्वांत गुप्त खुर्चीवर त्यांचं नेतृत्व नक्कीच पाहणं औत्सुक्याचं ठरणार आहे.
