अकोला न्यूज नेटवर्क ब्यूरो
ताश्कंद | उझबेकिस्तान – अवघ्या १९ व्या वर्षी जगाच्या बुद्धिबळ पटावर भारताचा तिरंगा डौलाने फडकवणारा आर. प्रज्ञानंद याने पुन्हा एकदा आपल्या खेळाने देशवासीयांचे मन जिंकले आहे. उझबेकिस्तानमधील ताश्कंद येथे पार पडलेल्या ‘उझचेस चषक मास्टर्स’ स्पर्धेत त्याने अफाट खेळ करत जेतेपदावर शिक्कामोर्तब केले. इतकेच नाही तर ‘लाइव्ह एलो रेटिंग’मध्येही त्याने भारतात अव्वल क्रमांक पटकावला आहे. त्याने याआधीपर्यंत सर्वोच्च स्थानी असलेल्या गुकेशला मागे टाकले असून, आता तो जागतिक चौथ्या स्थानी पोहोचला आहे.
‘उझचेस’ जेतेपदाची निर्णायक लढत
स्पर्धेतील अखेरच्या फेरीनंतर प्रज्ञानंद, तसेच यजमान खेळाडू नोदिरबेक अब्दुसत्तोरोव आणि जावोखिर सिंदारोव यांच्या खात्यात समान ५.५ गुण होते. त्यामुळे विजेतेपदासाठी टायब्रेकर फेऱ्यांचे आयोजन करण्यात आले. यामध्येही तिन्ही खेळाडूंनी दोन गुणांची बरोबरी साधली. शेवटी निर्णायक अंतिम फेरीत प्रज्ञानंदने काळ्या मोहऱ्यांनी खेळताना घरच्या खेळाडू अब्दुसत्तोरोवला पराभूत करून स्पर्धा जिंकली. ही लढत प्रेक्षकांसाठी प्रचंड रोमहर्षक ठरली.
प्रज्ञानंदचा ‘लाइव्ह रेटिंग’मधील ऐतिहासिक झेप
‘उझचेस’ स्पर्धेतील विजयामुळे प्रज्ञानंदचे लाइव्ह एलो रेटिंग २७७८.३ इतके झाले असून, तो आंतरराष्ट्रीय क्रमवारीत चौथ्या स्थानावर पोहोचला आहे. भारतातील सर्व खेळाडूंमध्ये त्याचे स्थान आता पहिले आहे. दुसरीकडे, डोम्माराजू गुकेशचे रेटिंग २७७६.६ असल्याने त्याची पाचव्या स्थानावर घसरण झाली आहे. प्रज्ञानंदच्या कारकिर्दीतील ही सर्वोच्च रेटिंग आहे आणि त्याच्या सातत्यपूर्ण प्रगतीची ती साक्ष देणारी कामगिरी ठरली आहे.
आंतरराष्ट्रीय बुद्धिबळात टॉप-३मध्ये कोण?
सध्या प्रज्ञानंदच्या वर केवळ तीन खेळाडू आहेत – मॅग्नस कार्लसन (२८३९.२), हिकारू नाकामुरा (२८०७), आणि फॅबियानो कारुआना (२७८४.२). अशा प्रकारे प्रज्ञानंद आता जागतिक बुद्धिबळात अव्वल स्थानाच्या अत्यंत जवळ पोहोचला आहे. एकविसाव्या शतकातील भारताच्या बुद्धिबळ उत्क्रांतीतील ही एक ऐतिहासिक पायरी मानली जात आहे.
तिसरे मोठे विजेतेपद – वर्ष २०२४ मधील यशस्वी वाटचाल
‘उझचेस’ मास्टर्स स्पर्धा हे प्रज्ञानंदचे यंदाचे तिसरे जेतेपद आहे. याआधी त्याने टाटा स्टील स्पर्धा आणि ग्रँडचेस टूर सुपरबेट क्लासिकमध्ये देखील जेतेपद पटकावले होते. याच महिन्यात झालेल्या स्टेपन अवाग्यान स्मृती स्पर्धेत त्याने उपविजेतेपद मिळवले होते. एका वर्षात तीन प्रमुख स्पर्धा जिंकणे ही गोष्ट प्रज्ञानंदच्या सातत्यपूर्ण तयारी आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील दबदब्याची साक्ष आहे.
‘वंडरबॉय’ ते जागतिक स्पर्धक – एक प्रेरणादायक प्रवास
प्रज्ञानंदने अत्यल्प वयात ग्रँडमास्टरचा किताब मिळवला. त्यानंतर त्याच्या खेळात अधिकाधिक परिपक्वता दिसून येत आहे. त्याचा प्रत्येक डाव हा केवळ डावपेच नाही, तर भविष्य घडवणारी योजना ठरत आहे. भारतीय बुद्धिबळ संघटनेनेही त्याच्या या यशाचे कौतुक करत त्याच्याकडून आगामी ऑलिंपियाड आणि जागतिक अजिंक्यपद स्पर्धांमध्ये मोठ्या अपेक्षा ठेवल्या आहेत.
भारतातील बुद्धिबळ चळवळेला नवा गतीमान प्रवाह
गुकेश, प्रज्ञानंद, विदित गुजराथी, अर्जुन एरिगायसी, रौनक साधवानी यांसारखे तरुण खेळाडू सध्या आंतरराष्ट्रीय पटलावर भारतीय बुद्धिबळाचे भवितव्य घडवत आहेत. त्यांच्या सातत्यपूर्ण कामगिरीमुळे भारत बुद्धिबळ महासत्ता म्हणून उदयास येतो आहे. प्रज्ञानंदचे हे यश भारतीय युवा खेळाडूंना स्फूर्ती देणारे ठरेल.
राजकीय नेत्यांची आणि दिग्गजांची दखल
प्रज्ञानंदच्या या कामगिरीनंतर देशभरातून अभिनंदनाचा वर्षाव होत आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींसह अनेक राजकीय, क्रीडा आणि सांस्कृतिक क्षेत्रातील व्यक्तींनी त्याच्या यशाबद्दल गौरवोद्गार काढले आहेत. ‘हे भारताचे शौर्य आहे,’ अशा प्रकारचे संदेश सोशल मीडियावर व्हायरल झाले आहेत.
