अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो
अकोला : राज्यातील शेतकऱ्यांना पाणीटंचाईवर मात करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने “मुख्यमंत्री शाश्वत कृषी सिंचन योजना” अंतर्गत वैयक्तिक शेततळा या घटकाची अंमलबजावणी सुरू केली आहे. या योजनेचा उद्देश म्हणजे शेतकऱ्यांनी त्यांच्या स्वतःच्या शेतात पाणीसाठा करून वर्षभर सिंचनाची सुविधा मिळवणे. शेतकऱ्यांच्या सशक्तीकरणासाठी आणि पावसावर अवलंबून राहण्याऐवजी शाश्वत सिंचन साधण्याच्या दिशेने हा एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो.
सन २०२५-२६ या आर्थिक वर्षासाठी महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज मागवण्यात आले होते. त्यानंतर मे २०२५ मध्ये लॉटरीद्वारे निवड करण्यात आली. या लॉटरीमध्ये राज्यातील १३,२२६ शेतकऱ्यांची निवड वैयक्तिक शेततळा योजनेसाठी झाली आहे. परंतु, अद्यापही फक्त सुमारे ३,५४५ शेतकऱ्यांनीच त्यांचे आवश्यक कागदपत्रे पोर्टलवर अपलोड केली आहेत. बहुतांश शेतकऱ्यांकडून अद्याप कागदपत्रे सादर न झाल्याचे कारण म्हणजे राज्यातील अनेक भागांत सुरू असलेला पावसाळा आणि जमिनीची ओलसर स्थिती. अशा परिस्थितीत शेततळे खोदणे शक्य नसल्याने अनेकांनी प्रक्रिया थांबवली आहे.
या पार्श्वभूमीवर, कृषी आयुक्तालयातील मृद संधारण आणि पाणलोट क्षेत्र विकास विभागाने एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. त्यांनी जारी केलेल्या परिपत्रकानुसार, मे २०२५ मध्ये झालेल्या लॉटरीत निवड झालेले अर्ज हे जानेवारी २०२६ पर्यंत वैध राहतील. म्हणजेच, शेतकऱ्यांनी सध्या जर कागदपत्रे अपलोड केली नसली तरीही त्यांचा अर्ज रद्द होणार नाही आणि त्यांना पुन्हा अर्ज करण्याची गरज भासणार नाही. यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
या योजनेअंतर्गत शेततळे खोदण्यासाठी सुमारे ५०,००० ते ७५,००० रुपये अनुदान दिले जाते. हे अनुदान थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात वर्ग केले जाते, परंतु त्यासाठी महाडीबीटी पोर्टलवर सर्व आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करणे बंधनकारक आहे. यात ७/१२ उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक, जमीन नकाशा, शेतकऱ्याचा फोटो आणि इतर आवश्यक माहिती असते. ही संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन पद्धतीने पार पाडावी लागते.
पावसाळ्यामुळे खोदकाम करता येत नसेल तरी कागदपत्रांची पूर्तता करून प्रक्रिया सुरळीत ठेवणे गरजेचे आहे. यामुळे हवामान अनुकूल होताच तात्काळ काम सुरू करता येईल. प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य या तत्वानुसार काम केले जात असल्यामुळे कोणतीही विलंब टाळावा.
शेततळे ही संकल्पना केवळ पाणीसाठ्यापुरती मर्यादित नसून, ती शेतकऱ्यांना आत्मनिर्भर बनवण्याची संधी आहे. टंचाईच्या काळात, ड्रिप व स्प्रिंकलरद्वारे कमी पाण्यात जास्त उत्पादन घेणे शक्य होते. तसेच, अनेक शेतकरी शेततळ्याचा उपयोग मच्छीपालन, कडधान्य लागवड, उसाच्या शेतीसाठीही करत आहेत. शाश्वत शेतीच्या दृष्टीने शेततळा हा एक महत्त्वाचा उपाय ठरतो.
त्यामुळे शेतकऱ्यांनी ही संधी वाया न घालवता, योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पुढील प्रक्रिया पूर्ण करावी. जर कागदपत्रे अपलोड करताना अडचण येत असेल तर स्थानिक कृषी सहाय्यक, तालुका कृषि अधिकारी किंवा पंचायत समितीतील कृषी विभागाशी संपर्क साधावा. तसेच, महाडीबीटी पोर्टल वेळोवेळी तपासत राहावे, जेणेकरून आवश्यक सूचना मिळवता येतील.
