अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक १२ फेब्रुवारी २०२५:- भारतातील ओळख पत्रांमध्ये सर्वाधिक महत्त्व असलेल्या आधार कार्ड मध्ये मोठा बदल होणार आहे. यूआयडीएआय (UIDAI) ने एक नवी तंत्रज्ञान प्रणाली सादर केली आहे, ज्यामध्ये आता तुमचा चेहरा तुमचं आधार ओळखपत्र म्हणून वापरला जाईल. होय, तुम्ही बरोबर वाचलंय! यामुळे कागदपत्रे बाळगण्याची गरज संपुष्टात येणार आहे आणि सेवा अधिक जलद व सुरक्षित होणार आहेत.
चेहराच आधार कार्ड कसा असेल?
यूआयडीएआयने फेशियल रेकग्निशन (Facial Recognition) तंत्रज्ञानाचा वापर करून आधार ओळख प्रक्रिया आणखी सुलभ केली आहे. यामध्ये तुमच्या चेहऱ्याची डिजिटल माहिती आधार डेटाबेसमध्ये संग्रहित केली जाईल. जेव्हा तुम्हाला एखाद्या सेवेसाठी आधार पडताळणी आवश्यक असेल, तेव्हा फक्त चेहरा स्कॅन करून तुमची ओळख पटवली जाईल.
या तंत्रज्ञानाचे फायदे:
- कागदपत्रांची गरज नाही:
आधी अनेक ठिकाणी आधार कार्डची छायांकित प्रत किंवा मूळ प्रत सादर करावी लागत होती. आता मात्र हे सर्व टळणार आहे कारण तुमचा चेहराच ओळखपत्र म्हणून वापरला जाईल. - वेळेची बचत:
यामुळे ओळख पडताळणी प्रक्रियेचा वेळ मोठ्या प्रमाणावर कमी होईल. सरकारी कार्यालये, बँका, टेलिकॉम कंपन्या यांसारख्या ठिकाणी लांबच लांब रांगा टळतील. - सुरक्षितता वाढेल:
बायोमेट्रिक फसवणूक टाळण्यासाठी चेहरा ओळखणं हे अधिक विश्वासार्ह मानलं जातं. फिंगरप्रिंट किंवा ओटीपीसारख्या पद्धतींमध्ये त्रुटी शक्य आहेत, पण चेहरा ओळखण्याची प्रणाली अधिक विश्वासार्ह ठरेल. - सर्वसामान्यांसाठी सोयीस्कर:
वृद्ध व्यक्ती किंवा अंगठ्याचे ठसे स्पष्ट न येणाऱ्या व्यक्तींसाठी ही फेशियल रेकग्निशन पद्धत फारच उपयुक्त ठरेल.
कुठे कुठे वापरता येईल ही सेवा?
बँक व्यवहार: पैसे काढणे, खाते उघडणे किंवा केवायसी प्रक्रियेसाठी आता फक्त चेहरा स्कॅन केला जाईल.
सिम कार्ड खरेदी: नवीन सिम कार्ड घेताना आधार कार्ड दाखवण्याची गरज नाही, फक्त चेहरा स्कॅन करून काम होईल.
सरकारी योजना: प्रधानमंत्री आवास योजना, जनधन खाते किंवा वृद्धापकाळ पेन्शन यांसारख्या योजनांसाठी ओळख पडताळणी फक्त चेहऱ्याने होईल.
हवाई प्रवास: विमानतळांवर चेक-इन करताना किंवा सुरक्षेच्या तपासणीसाठी देखील याचा वापर करता येईल.
तांत्रिक बाबी व गोपनीयता
तुमच्या गोपनीयतेचं संरक्षण राखण्यासाठी यूआयडीएआयने विशेष उपाययोजना केल्या आहेत. फेशियल रेकग्निशन वापरण्यापूर्वी तुमची परवानगी घेतली जाईल. याशिवाय, तुमचा डेटा एनक्रिप्टेड स्वरूपात ठेवला जाईल, त्यामुळे तो हॅक होण्याची शक्यता कमी असेल.
सुरुवात कधीपासून?
यूआयडीएआयने काही प्रायोगिक प्रकल्प सुरू केले आहेत, आणि लवकरच देशभरात ही सेवा सुरू केली जाईल. 2025 च्या मध्यापर्यंत ही प्रणाली पूर्णतः कार्यान्वित होईल अशी शक्यता आहे.
तुम्हाला काय करावं लागेल?
- आधार अपडेट: तुमचं फोटो अपडेट करणं आवश्यक असेल. तुम्ही जवळच्या आधार केंद्रावर जाऊन हे करू शकता.
- फेशियल रेकग्निशन अ‍ॅप: यूआयडीएआयने एक अ‍ॅप सादर केलं आहे ज्याद्वारे तुम्ही तुमचं चेहरा ओळख तपासू शकता.
- परवानगी प्रक्रिया: फेशियल रेकग्निशन वापरण्यासाठी तुम्हाला परवानगी देणे आवश्यक आहे.
काही आव्हाने
तांत्रिक अडचणी: काही ठिकाणी इंटरनेट कनेक्टिव्हिटीच्या समस्यांमुळे सेवा अडथळले जाऊ शकतात.
डेटा सुरक्षा: गोपनीयतेच्या दृष्टीने काही चिंता व्यक्त केल्या जात आहेत.
शारीरिक बदल: वजन वाढ, अपघातानंतर चेहऱ्यात बदल झाल्यास ओळखण्यात अडचणी येऊ शकतात.
चेहरा ओळखून आधार पडताळणी ही प्रणाली भविष्यातील तंत्रज्ञानाचा उत्तम नमुना आहे. यामुळे सेवा जलद, सुरक्षित व सोयीस्कर होतील. जरी काही अडचणी असतील, तरी योग्य उपाययोजनांमुळे या समस्यांचं समाधान नक्कीच होईल.
आपण सर्वांनी या नवीन बदलाचा स्वागत करून तंत्रज्ञानाचा सकारात्मक वापर करावा. यामुळे डिजिटल इंडिया संकल्पनेला आणखी गती मिळेल आणि नागरिकांच्या दैनंदिन व्यवहारांमध्ये सुलभता येईल.
–
