अकोला न्यूज नेटवर्क ब्युरो दिनांक १० फेब्रुवारी २०२५:- भारत कृषिप्रधान देश असल्याने शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी केंद्र व राज्य सरकारकडून वेगवेगळ्या योजना राबवल्या जातात. या योजनांचा लाभ शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी सरकारने आता ‘फार्मर आयडी’ (Farmer ID) सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. अनेकांना प्रश्न पडतो, हा फार्मर आयडी नेमका आहे तरी काय? याचा शेतकऱ्यांना कसा फायदा होणार? आणि हा आयडी कसा मिळवायचा? चला तर मग, या सर्व प्रश्नांची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
फार्मर आयडी म्हणजे काय?
फार्मर आयडी म्हणजे प्रत्येक शेतकऱ्याला दिले जाणारे एक विशेष ओळखपत्र आहे, जे त्यांच्या कृषी संबंधित माहितीचे डिजिटल स्वरूपात नोंदणीकरण करते. यात शेतकऱ्याच्या नावासोबतच त्याची जमीन, पीक, उत्पादन क्षमता, तसेच शासकीय योजनांचा लाभ यांची माहिती समाविष्ट असते.
सरकारच्या ‘डिजिटल इंडिया’ मोहिमेअंतर्गत हे आयडी तयार केले जात आहेत. शेतकऱ्यांची माहिती एकाच व्यासपीठावर आणून पारदर्शकता ठेवण्याचा आणि योजनांचा लाभ थेट शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्याचा उद्देश यामागे आहे.
फार्मर आयडी कशासाठी आवश्यक आहे?
- सरकारी योजनांचा थेट लाभ:
फार्मर आयडीमुळे शेतकऱ्यांना प्रधानमंत्री किसान सन्मान योजना, पीक विमा योजना, सिंचन योजना यासारख्या शासकीय योजनांचा लाभ थेट मिळू शकतो. आधी कागदपत्रांची फेरफार, नोंदणी आणि तपासणीसाठी शेतकऱ्यांना अनेक वेळा कार्यालयात जावे लागायचे, परंतु आता फार्मर आयडीमुळे हा प्रक्रियात्मक त्रास टळणार आहे. - पीक कर्ज मिळवणे सोपे:
फार्मर आयडीद्वारे शेतकऱ्यांचे कृषी कर्ज मिळवणे सुलभ होते. बँका व सहकारी संस्थांना शेतकऱ्यांची खरी ओळख पटवण्यास मदत होते, ज्यामुळे कर्ज प्रक्रियेत पारदर्शकता येते. - खते व बियाणे खरेदी सुलभ:
सरकारद्वारे अनुदानित खते व बियाणे खरेदी करताना फार्मर आयडी आवश्यक ठरणार आहे. त्यामुळे अनुदानाचा थेट फायदा शेतकऱ्याला मिळेल. - कृषी संबंधित सल्ला व माहिती:
फार्मर आयडी असलेल्या शेतकऱ्यांना त्यांच्या पीक पद्धतीनुसार शास्त्रीय सल्ला दिला जाईल. हवामान बदल, पीक संरक्षण, आणि नवीन कृषी तंत्रज्ञानाची माहिती थेट मिळेल.
फार्मर आयडी कसा मिळवायचा?
फार्मर आयडी मिळवण्यासाठी खालील प्रक्रिया आहे:
- ऑनलाईन नोंदणी:
शेतकऱ्यांना कृषी विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन आपली माहिती भरावी लागते. आधार कार्ड, ७/१२ उतारा, बँक खाते तपशील, मोबाईल नंबर ही कागदपत्रे अपलोड करावी लागतात. - ऑफलाईन नोंदणी:
ज्यांच्याकडे इंटरनेट सुविधा नाही, त्यांनी कृषी कार्यालय, सेवा केंद्र, किंवा CSC (Common Service Center) मध्ये जाऊन अर्ज भरू शकता. - प्रमाणपत्र मिळाल्यानंतर:
नोंदणी पूर्ण झाल्यानंतर शेतकऱ्याला फार्मर आयडी नंबर दिला जाईल. हा नंबर डिजिटल ओळखपत्र स्वरूपात मिळेल, ज्याचा वापर सर्व शासकीय व्यवहारात करता येईल.
फार्मर आयडीचे शेतकऱ्यांना फायदे
- पारदर्शकता:
फार्मर आयडीमुळे शेतकऱ्यांची माहिती थेट सरकारी डेटाबेसमध्ये नोंदवली जाईल, ज्यामुळे फसवणूक किंवा दलालांचा त्रास टळेल. - योजनांचा लाभ तत्काळ:
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी वेगवेगळ्या ठिकाणी कागदपत्रे सादर करण्याची गरज नाही. एकदा फार्मर आयडी मिळाल्यावर सर्व योजनांचा तत्काळ लाभ घेता येईल. - विमा संरक्षण:
पीक नुकसानीच्या वेळी विमा मिळवण्यासाठी फार्मर आयडी उपयुक्त ठरेल. विमा कंपनीला शेतकऱ्याची खरी माहिती मिळाल्याने विमा दावा प्रक्रिया जलद होईल. - नवीन कृषी तंत्रज्ञानाचा लाभ:
सरकारकडून दिले जाणारे कृषी संशोधन, ड्रोन तंत्रज्ञान, स्मार्ट कृषी उपकरणे यांचा वापर फार्मर आयडीच्या आधारे सुलभ होईल. - कृषी बाजारपेठेचा थेट संपर्क:
फार्मर आयडीमुळे शेतकरी ई-नाम (e-NAM) सारख्या डिजिटल बाजारपेठेशी थेट जोडले जातील, ज्यामुळे मध्यमधारकांची गरज उरणार नाही आणि योग्य दरात पीक विक्री शक्य होईल.
फार्मर आयडीसंबंधी काही महत्वाच्या गोष्टी
- फार्मर आयडी मोफत आहे:
शेतकऱ्यांकडून या आयडीसाठी कोणतेही शुल्क घेतले जाणार नाही. जर कोणी यासाठी पैसे मागत असेल, तर ताबडतोब कृषी विभागाकडे तक्रार करावी. - सतत माहिती अद्ययावत ठेवणे आवश्यक:
शेतकऱ्यांनी आपल्या जमिनीचे, पिकांचे किंवा बँक खात्याचे बदल झाल्यास ती माहिती फार्मर आयडी पोर्टलवर अपडेट करणे आवश्यक आहे. - फार्मर आयडीची गोपनीयता:
फार्मर आयडीची माहिती फक्त सरकारी वापरासाठीच वापरली जाईल. याचा गैरवापर करणाऱ्यांवर कठोर कारवाई केली जाईल.
शेतकऱ्यांसाठी भविष्यकालीन संधी
फार्मर आयडीच्या माध्यमातून सरकार शेतकऱ्यांसाठी ‘वन नेशन, वन फार्मर आयडी’ प्रणाली आणण्याचा विचार करत आहे. यामुळे देशभरातील शेतकरी एकाच व्यासपीठावर येतील, ज्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत देखील त्यांच्या उत्पादनांची विक्री होऊ शकते.
फार्मर आयडी ही शेतकऱ्यांसाठी एक मोठी डिजिटल क्रांती आहे. या आयडीच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना त्यांच्या हक्काच्या योजनांचा लाभ थेट मिळेल. तसेच कर्ज, अनुदान, विमा संरक्षण आणि कृषी तंत्रज्ञानाचा वापर यामध्ये सुलभता आणि पारदर्शकता येईल. त्यामुळे प्रत्येक शेतकऱ्याने आपली नोंदणी करून फार्मर आयडी तयार करणे आवश्यक आहे.
