महाराष्ट्राच्या हास्य-व्यंग परंपरेचा आधारस्तंभ असलेले सुप्रसिद्ध कवी आणि “मिर्झा एक्सप्रेस” फेम डॉ. मिर्झा रफी अहमद बेग यांचे अमरावती येथे निधन झाल्याने साहित्यविश्वात शोककळा पसरली आहे. वऱ्हाडी बोलीतील व्यंग, ग्रामीण वास्तव आणि सामाजिक प्रश्न हास्याच्या बहरात मांडणारे हा लोकप्रिय कवी गेल्या काही दिवसांपासून मूत्रपिंडाच्या आजाराने त्रस्त होते. त्या अनोख्या शैलीचे जनक, सहा हजारांहून अधिक काव्य मैफिलींचे सादरकर्ते आणि २० काव्यसंग्रहांचे निर्माते असे त्यांचे बहुआयामी व्यक्तिमत्त्व होते. त्यांच्या जाण्याने वऱ्हाडी काव्याचा एक युग संपल्याची भावना सर्वत्र व्यक्त होत आहे. त्यांच्या साहित्यकृती, किस्से आणि काव्यप्रवासाने महाराष्ट्राला दिलेला हास्य, व्यंग आणि सामाजिक जाणीवेचा ठेवा जाणून घेण्यासाठी संपूर्ण बातमी वाचा.
वऱ्हाडी काव्यविश्वातील मोठी पोकळी: डॉ. मिर्झा यांचे निधन
महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि साहित्यिक विश्वाला हादरवणारी बातमी २८ नोव्हेंबरच्या पहाटे अमरावतीत आली. प्रसिद्ध वऱ्हाडी व्यंगकवी, विनोदाचे बादशाह आणि “मिर्झा एक्सप्रेस” फेम डॉ. मिर्झा रफी अहमद बेग यांचे दीर्घ आजाराने निधन झाले. वलगाव रोड परिसरातील त्यांच्या निवासस्थानी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. वयाच्या ६८व्या वर्षी त्यांनी जगाचा निरोप घेतला.
त्यांचे मूळ गाव धनज-माणिकवाडा (जि. यवतमाळ) असले तरी अमरावतीने त्यांना आपल्या हृदयात स्थान दिले होते. त्यांच्या पश्चात पत्नी फातेमा मिर्झा, मुलगा रमीज आणि दोन कन्या महाजबी व हुमा असा परिवार आहे. दुपारी दोननंतर ईदगा कब्रस्तानात त्यांच्यावर अंत्यसंस्कार होणार आहेत.
सहा दशकांचा काव्यप्रवास: वऱ्हाडातून संपूर्ण महाराष्ट्रात गाजलेले ‘मिर्झा एक्सप्रेस’
वयाच्या फक्त ११ व्या वर्षापासून कविता लेखनाची सुरुवात करणारे डॉ. मिर्झा पुढे मराठी व्यंगकाव्याच्या व्यासपीठावर अव्वल नाव ठरले. १९७० पासून त्यांनी मंचावर कविता सादर करायला सुरुवात केली आणि पुढील पन्नास वर्षे महाराष्ट्रभर प्रेक्षकांच्या ओठांवर हास्य फुलवत राहिले.
त्यांच्या “मिर्झा एक्सप्रेस” काव्य मैफिलींनी महाराष्ट्र, विदर्भ, मराठवाडा ते दिल्ली- मुंबईपर्यंत हास्याची लाट निर्माण केली. सहा हजारांहून अधिक कार्यक्रम त्यांच्या नावावर आहेत.
शेती, ग्रामीण जगणे, राजकारणातील विसंगती, समाजातील ताणतणाव—या सगळ्यावर त्यांनी नर्म विनोदी शैलीत बोट ठेवले. त्यांच्या कविता लोकांच्या हृदयात घर करून बसत.
त्यांच्या अनेक रचना आजही लोकांच्या ओठांवर आहेत:
“मुसलमान असूनही येते मला मराठी…”
“हिंदू संग मुसलमान तसा हिंदुस्थानात…”
धर्म, भाषा, समाज—सगळ्यांना एकत्र आणणारी सहज आणि थेट मांडणी ही त्यांची खासियत.
वऱ्हाडी भाषेचा आधारस्तंभ हादरला कवी विठ्ठल वाघ
विदर्भ साहित्य संमेलनाचे अध्यक्ष म्हणून त्यांनी साहित्यकारांच्या पिढ्या जोडल्या. ग्रामीण विनोद, हजरजबाबीपणा आणि सामाजिक भान यांची सांगड घालणारा त्यांचा आवाज आता कायमचा शांत झाला आहे. त्यांच्या जाण्याने वऱ्हाडी बोलीचा एक प्रमुख स्तंभ लयास गेला आहे. ज्येष्ठ कवी विठ्ठल वाघ यांनी आपल्या कवितेतून शोकभावना व्यक्त होत आहेत.
वऱ्हाडी व्यंगकाव्याला सुवर्णकाळ देणारा हा कवी आता आपल्या आठवणींमध्येच जिवंत राहणार.
डॉ. मिर्झा यांच्या कोणत्या कवितेने तुम्हाला सर्वाधिक हसवलं किंवा विचार करायला लावलं?
कमेंट करून नक्की सांगा.
अशाच आणखी मराठी बातम्या आणि साहित्यविशेष वाचण्यासाठी आमच्या पोर्टलला भेट द्या.
